Σάββατο 23 Φεβρουαρίου 2008

Η ανωνυμία στο διαδίκτυο

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του διαδικτύου, είναι η ανωνυμία. Μέσα από την ανωνυμία, ο κάθε χρήστης μπορεί να αναπτύξει την ιδιαίτερη ταυτότητα του, απελευθερωμένος από τα κοινωνικά ταμπού. Αισθάνεται ελεύθερος να παρουσιάσει έναν ή και περισσότερους «εαυτούς», έτσι όπως ο ίδιος θέλει να είναι, ανεπηρέαστος από τις κοινωνικές επιβολές.

Αρκετοί, βέβαια, θα υποστηρίξουν ότι δεν έχουν κανένα λόγο να κρύψουν τα πραγματικά τους στοιχεία ή την «πραγματική» τους ταυτότητα. Φαντάζομαι όμως ότι οι περισσότεροι από αυτούς έχουν εκμεταλλευτεί, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, τη μάσκα της ανωνυμίας.

Πόσο τρομακτικό είναι να επικοινωνούμε με αγνώστους; Και πόσο εύκολα εμπιστευόμαστε;

Από ότι φαίνεται, διόλου δεν μας φοβίζει η «επικοινωνία στα τυφλά», ούτε και δυσκολευόμαστε να εμπιστευτούμε άτομα και sites. Είμαστε τόσο αθώα μυαλά ή έχει αναπτυχθεί σταδιακά και αυθόρμητα η μεταξύ μας εμπιστοσύνη; Άλλωστε τι μας στοιχίζει το να θιχτεί η δυνητική μας προσωπικότητα; Απλά μπορούμε, την ίδια στιγμή, να διαγράψουμε τον προηγούμενο εαυτό μας και να δημιουργήσουμε ένα νέο. Το ίδιο εύκολα διακόπτουμε σχέσεις και αναπτύσσουμε καινούργιες. Το ίδιο εύκολα διαγράφουμε ένα χαζό παλιό μας post ή ακόμα και ένα blog.

Προσωπικά ναι, είμαι υπέρ της ανωνυμίας, εξού και η επιλογή μου να μην προβάλλω στο blog κανένα από τα προσωπικά μου στοιχεία.

Θα με ενδιέφερε η ανάρτηση σχολίων και απόψεων σχετικά με την ανωνυμία στο διαδίκτυο, από το πώς την αντιλαμβάνόμαστε μέχρι και το πώς τη χρησιμοποιούμε. Θεωρώ ότι είναι ένα πολύπλευρο θέμα για συζήτηση.

8 σχόλια:

the_sailor είπε...

Δε βρίσκω τον λόγο να λειτουργώ στα blogs επώνυμα...
Ίσως το έκανα αν ήμουν κάτι παραπάνω από ένας απλός χρήστης του internet. Ένας δημοσιογράφος π.χ., ή τέλος πάντων ένας επαγγελματίας, που το blog μου είχε αντικείμενο σχετικό με την ειδικότητα μου. Από την στιγμή όμως που το blog μου έχει έναν κυρίως προσωπικό χαρακτήρα, και ούτως ή άλλως αναφέρω στοιχεία της προσωπικής μου ζωής, θέλω τουλάχιστον να διατηρώ την ανωνυμία μου.

Γενικά νομίζω πως ανάμεσα στα άλλα, το να αποκαλύψεις την ταυτότητά σου σε δεσμεύει και σου περιορίζει την ελευθερία κινήσεων, καθώς κάθε τι που διατυπώνεις έρχεται και αντιστοιχίζεται στη φυσική σου οντότητα. Όχι πως θα "εξέθετε" εύκολα κανείς την διαδικτυακή του περσόνα, το προφίλ της οποίας πολλοί από εμάς προσεχτικά πλάθουμε καθημερινά.

e_passenger είπε...

Welcome sailor!
Κι εγώ πιστεύω ότι θα δίσταζα (μπορεί και να μην το σκεφτόμουν καν) το να φτιάξω ένα blog, εάν ήταν απαραίτητο να παραθέσω τα προσωπικά μου στοιχεία και να κορτσάρω και μια φωτο. Ναι, συμφωνώ ότι σε δεσμεύει και σε περιορίζει.
Επειδή δεν έχω μεγάλη προσωπική εμπειρία, καθώς είναι τριών μηνών περίπου το blog, παρόλα αυτά πιστεύω ότι μετά από ένα χρόνο θα μου στοίχιζε το να "εκτεθεί" η δυνητική μου προσωπικότητα ως e-passenger ή και ως snoopy!
Όμως παράλληλα χτίζουμε και σε άλλους "τόπους" μία ίσως διαφορετική δυνητική περσόνα. Θέλω να πω ότι έχουμε το πλεονέκτημα να δημιουργούμε κάθε μέρα (ανάλογα με τις επιλογές μας) διαφορετικές ταυτότητες και προσωπικότητες, δοκιμάζοντας αν θες και τον ίδιο μας τον εαυτό.

Ntina είπε...

Η ανωνυμία είναι γοητευτική από μία άποψη, δημιουργεί κάτι το "μυστηριώδες" και λειτουργεί και προστατευτικά πολλές φορές όπως με το να μην αποκαλύπτονται προσωπικά στοιχεία του χρήστη.
Από την άλλη, καλώς ή κακώς οι πιο πολλοί λειτουργούμε σαν να ζούμε σε έναν κόσμο αγγελικά πλασμένο. Δηλαδή, πιστεύουμε ότι όπως δεν θα κάνουμε "κακό" σε κάποιον χρησιμοποιώντας τα στοιχεία του, έτσι δεν θα κάνουν το ίδιο και σε εμάς.
Προσωπικά υιοθετώ την ανωνυμία σε κάποιες περιπτώσεις και την επωνυμία σε κάποιες άλλες...και ο θεός βοηθός!!!!

Ανώνυμος είπε...

Μην ξεχνάμε ότι και με τα avatars, στους virtual worlds, γίνεται χρήση της ανωνυμίας. Εκεί είναι που απελευθερώνεται ακόμα περισσότερο το άτομο και αποκτά την ιδιαίτερη ταυτότητα που λες. Προσωπικά το έχω βιώσει και μπορώ να πω ότι ανακάλυψα και πτυχές μου που δεν γνώριζα.
Δεν είναι δηλαδή μόνο τα blogs και τα forum.

Nikoletta είπε...

Πολύ επίκαιρο το θέμα της ανωνυμίας με τις δημοσιεύσεις που έγιναν στο press.gr.Το πώς θα χρησιμοποιεί κάποιος την ανωνυμία του εξαρτάται από το χαρακτήρα του και τις επιδιώξεις του. Το να χρησιμοποιεί την ανωνυμία του για να εκθέτει άλλους δε διαφέρει από αυτό που κάνουν οι "επώνυμοι", που εκθέτουν άλλους αλλά δεν έχουν συνέπειες. Αυτό που αλλάζει είναι τα άτομα που το κάνουν. Οι πιο αδύναμοι κοινωνικά ή επαγγελματικά επιλέγουν την ανωνυμία του μέσου για να ασκήσουν πίεση προς κάποια κατεύθυνση, οι άλλοι το κάνουν με τις ευλογίες μερικών και την ανοχή όλων (τους λέμε και μάγκες). Νομίζω ότι το ίδιο ισχύει και για τους απλούς χρήστες. Αυτός που είναι ματσωμένος μπορεί να αλλάζει προφίλ, ασχολίες, συμπεριφορά ανάλογα με τη μόδα ή με τα καπρίτσια του και κανένας δεν πρόκειται να τον παρεξηγήσει(μάλλον το αντίθετο). Ο απλός χρήστης βρίσκει την ευκαιρία του μέσου για να δοκιμάσει κάποιες εμπειρίες που δεν μπορεί στην πραγματική ζωή γιατί φοβάται τις συνέπειες.
Λίγο μπερδεμένο ακούγεται, αλλά δεν το έχω επεξεργαστεί και πολύ.
Εσείς τι λέτε;

e_passenger είπε...

ntina> Δυστυχώς δεν ζούμε σε έναν κόσμο αγγελικά πλασμένο! Γι αυτόν ακριβώς το λόγο έχουμε μάθει να φυλάμε τα νώτα μας. Καμιά φορά αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση της ανωνυμίας. Όχι για να γινόμαστε ασύδοτοι, αλλά για να προφυλάσσουμε τα προσωπικά μας δεδομένα, που δεν ξέρουμε πώς μπορούν να χρησιμοποιήσουν κάποιοι κακόβουλοι.

psira> Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου. Και μάλιστα δεν σου κρύβω ότι αυτό ήταν και το κεντρικό πράγμα που σκεφτόμουν όταν έκανα την ανάρτηση. (που να φανταστώ ότι την επομένη θα γίνει θέμα η ανωνυμία στο διαδίκτυο!). Πάντως κι εγώ έχω νιώσει στους virtual worlds ότι βιώνω νέες πτυχές του εαυτού μου, ακριβώς επειδή έχω δημιουργήσει ένα νέο πρότυπο του εγώ μου που μπορώ ελεύθερα να το παρουσιάσω.

nikoletta> Έτυχε να συμπέσει με τα θέματα της επικαιρότητας, δεν έγινε εσκεμμένα. Προφανώς φταίει το ότι δεν παρακολουθώ τακτικά τα "νέα".
Πάντως δεν καταλαβαίνω γιατί ξαφνικά άρχισε να ενοχοποιείται η ελεύθερη έκφραση στο διαδίκτυο. Σαφώς τις τελευταίες μέρες αγγίζει αποκλειστικά τα blogs, όμως αυτό δεν ξέρουμε τι προέκταση μπορεί πάρει. Στην τελική όλοι όσοι έχουν ασχοληθεί με τα blogs και τα διαβάζουν, γνωρίζουν ότι ο κάθε ένας λογοδοτεί στο αναγνωστικό του κοινό για τα όσα υποστηρίζει. Από κει και πέρα, είναι στην κρίση του καθενός το τι θα ενστερνιστεί και τι όχι. Δεν θεωρώ ότι είμαστε άβουλα όντα και έρμαια των όσων μπορεί να γράφει ο καθένας.
Παρόλα αυτά, η απειλή της λογοκρισίας είναι ένα φαινόμενο που περιμέναμε ότι θα εμφανιστεί και απλά τώρα το αντιμετωπίζουμε στη πράξη. Ο καθένας με βάση τις αρχές και τα πιστεύω του.
Προσωπικά, δεν είμαι υπέρ της λογοκρισίας, ούτε υπέρ του φιμώματος. Η δημιουργία ενός νομοθετικού πλαισίου και μάλιστα από άτομα τα οποία αμφιβάλλω ότι έχουν ιδέα από διαδίκτυο, μου φαίνεται άκρως δυσοίωνη. Και ακόμα περισσότερο, η θεωρία του να λογοκρίνεις τα σχόλια των αναγνωστών σου, καθώς θα θεωρείσαι υπεύθυνος για την κρίση και την άποψη των άλλων. Και ποιό θα είναι το κριτήριο της λογοκρισίας; Ό,τι δεν ταιριάζει με τις προσωπικές μου απόψεις ή ότι διαισθάνομαι ότι μπορεί να θεωρηθεί κακοπροαίρετο σχόλιο το σβήνω; Τότε καλύτερα να μην δέχεσαι καθόλου σχόλια για να έχεις και το κεφάλι ήσυχο. Θα το έχεις όμως;

e_Mosquito είπε...

Θα ήθελα να αναφερθώ ιδιαίτερα στα virtual worlds για τα οποία (πιστεύω) αναφέρεις ότι ο κάθε χρήστης μπορεί να παρουσιάσει τον εαυτό του όπως ο ίδιος θέλει, ανεπηρέαστος από τις κοινωνικές επιβολές. Δεν έχω ασχοληθεί ιδιαίτερα με αυτό το θέμα αλλά από μια γενικότερη εικόνα που έχω από το διαδίκτυο πιστεύω ακριβός το αντίθετο. Ο καθένας παρουσιάζει τον εικονικό του εαυτό ακριβός όπως προτάσσουν οι κοινωνικές επιβολές {ψηλές – ξανθές – βυζιά – κώλους / ψηλοί – ξανθοί – με μπλε μάτια (χα χα χα) – σωματαράδες κτλ κτλ}. Το αξιοπερίεργο είναι δε ότι ίσως τελικά αυτήν την ομοιομορφία την οποία προσπαθούν (ποιοι άραγε;) να πετύχουν έχει ήδη επιβληθεί στα μυαλά του κόσμου. Σε έναν χώρο ο οποίος είναι ακόμα ¨παρθένος¨ όπως το internet, και στον οποίο οι επιβολές και οι απαγορεύσεις τον τηρητών της ¨τάξης¨ πρόσφατα άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση τους, γινόμαστε εμείς οι ίδιοι οι μπάτσοι του εαυτού μας. Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία μήπως;;;;

e_passenger είπε...

e_mosquito > Πολύ ωραίο το σχόλιο σου! Όντως θεωρώ κι εγώ πως κάπως έτσι έχουν τα πράγματα σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση και σε μεγαλύτερο βαθμό στους virtual worlds από ότι στη ζωή μας στο φυσικό κόσμο.
Ωστόσο θέλω να διευκρινίσω, για να μην παρερμηνευτώ, ότι με την έννοια της απελευθέρωσης του «εαυτού» και τη δημιουργία ενός νέου «εγώ» έξω από τις κοινωνικές επιταγές, αναφέρομαι καθαρά στη συμπεριφορά του ατόμου καθώς και στον χαρακτήρα που θα αναδείξει. Άλλωστε, κάθε δυνητικός κόσμος, λανσάρει τα δικά του μοντέλα-πρότυπα εμφάνισης των avatars, ανάλογα με το περιεχόμενο του. Για παράδειγμα, στο Entropia Universe οι περισσότεροι έχουν διαστημικές εμφανίσεις πολεμιστών (κάτι μεταξύ Ράμπο και Star Trek). Ο σωματότυπος των περισσότερων avatars, είναι όπως τους περιγράφεις. Με τις λεγόμενες ιδανικές αναλογίες. Κι αυτό σαφώς είναι επιρροή που έχουμε από τα πρότυπα που μας βομβαρδίζουν καθημερινά.
Φαντάζομαι (κι αν κάνω λάθος διόρθωσε με) ότι τα τελευταία σου σχόλια αφορούν τα πρόσφατα γεγονότα περί δημιουργίας νόμων που να περιορίζουν την ελευθερία του λόγου στο διαδίκτυο. Κατά την γνώμη μου, δύσκολα ελέγχεται το διαδίκτυο (οι χρήστες του) και το θεωρώ και αστείο όλο αυτό το σκηνικό, με τη διαγραφή σχολίων που μπορεί να θίγουν κάποια προσωπικά δεδομένα κάποιων. Δεν θεωρώ ότι οι χρήστες του διαδικτύου είναι έρμαια της κάθε άποψης που γράφεται και ότι δεν κάνουν χρήση της λογικής των επιχειρημάτων.
Ελεύθερος… πιστεύω ότι είσαι όταν εσύ νιώθεις έτσι. Κανένας νόμος δεν μπορεί να σε σταματήσει όταν πιστεύεις κάτι και το υποστηρίζεις. Απλά είμαστε όλοι λίγο πολύ χέστες, ειδικά όταν ακούσουμε ότι μπορεί να ενταχθούμε στη σφαίρα της «παρανομίας». Μεγάλη κουβέντα άνοιξες. Πίστεψε με θα έγραφα κι άλλα, γιατί θεωρώ ότι δεν ολοκλήρωσα καμία από τις απόψεις μου… Αν θες τη συνεχίζουμε τη κουβέντα (έχει πολύ ζουμί!).